Varoluşsal depresyon, kişinin hayatını anlamlandırma çabası sırasında karşılaştığı zorluklar ve bu zorlukların neden olduğu derin düşünceler ve duygusal durumlar sonucunda ortaya çıkan bir ruhsal durumdur. Bu tür depresyon, kişinin sevdiği birini kaybetmesi, işini kaybetmesi veya bir kazadan kurtulma gibi travmatik olayların yanı sıra yaşam, inanç, ölüm, özgürlük, hayatın anlamı ve amacı gibi derin ve karmaşık sorular üzerine düşünmesiyle de tetiklenebilir.

Varoluşsal depresyon yaşayan bireyler, yaşamın anlamsızlığı ve evrenin sonsuz boşluğu içinde kendilerini küçük ve önemsiz hissetmeye başlayabilirler. Bu tür düşünceler, bireyin varoluşsal boşluk ve anlamsızlık hissine kapılmasına neden olabilir. Bazı klinik çalışmalar, doğuştan üstün yetenekli kişilerin varoluşsal depresyona daha yatkın olduklarını göstermektedir.

Birçok kişi hayatının belirli dönemlerinde ağır travmalar ve zorlanmalar yaşasa da, daha yüksek zihinsel ve duygusal becerilere sahip bireylerde varoluşsal depresyon daha erken yaşlarda ve daha sık görülmektedir. Üstün zekâ ve yeteneklere sahip bireylerde bu sorunun daha yaygın olmasının başlıca nedenleri arasında farkındalık, hassasiyet, yoğunluk ve idealist kişilik gibi özellikler bulunmaktadır.

Böyle bir zekâ yapısına sahip bireyler, daha küçük yaşlarda kuralları ve gelenekleri sorgulamaya başlarlar. İnsan ilişkilerindeki aksaklıkları ve tutarsızlıkları fark ederler ve dünyanın kendi ideallerinin çok altında olduğunu görürler. Bu kişilerin kafalarında oluşan birçok soru, çevrelerinden genellikle şaşkınlıkla karışık sert yanıtlar alır. Çevrelerinden aldıkları bu yanıtlar ve umursamaz davranışlarla büyüdüklerinde ise kendilerini toplumdan dışlanmış ve yalnız hissederler.

Varoluşsal depresyon yaşayan bireyler, sonsuz evrende çok küçük bir yer işgal ettiklerini ve hayatın kısa ve sonlu olduğunu anladıklarında, hayatın asıl amacının üretkenlik, tercihler ve orta yaş kaygıları olarak adlandırılan yeni yetişkinlik çağlarında yaşanabilecek kaygılarla yüzleşirler.

Varoluşsal depresyonun tedavisinde genellikle ilaç tedavisinden ziyade psikoterapi yöntemleri tercih edilmektedir. Bu yöntemle bireyin yaşamın anlamını ve dinamiğini keşfetmesi hedeflenir. Varoluşsal depresyonun tehlikeli bir şekilde intihar düşüncelerini de beraberinde getirebileceği göz ardı edilmemelidir.

Böyle bir sorunu yaşayan bireylere, ailelerinin göstereceği yakınlık ve anlayış, bu sorunu daha kolay atlatmalarında oldukça yararlı olabilir. Ailenin aşırıya kaçmayacak şekilde göstereceği ilgi ve destek oldukça önemlidir.

Varoluşsal depresyonla başa çıkmada şu yöntemler de faydalı olabilir:

Varoluşsal depresyon, bireyin kendisini ve yaşamını derinlemesine sorgulama sürecinde ortaya çıkan ciddi bir ruhsal durumdur. Bu durumu yaşayan bireylerin profesyonel yardım alması ve destekleyici bir çevrede bulunması, iyileşme sürecinde büyük önem taşır.